این دهستان در شمال دليجان و در نزديكي سد ۱۵ خرداد واقع شده و شامل ۷ پارچه آبادي است كه نام جاسب را برخود دارد. اين منطقه متشكل از روستاهايي است نه چندان بزرگ. بیجگان(شهیدیه)، وشتگان، وسقونقان، هرازجان، واران، زر و کروگان. اين ۷ ‌آبادي در دره‌اي به طول ۵۰ كيلومتر در راستای رود ازنا قرار دارند. دو روستا از اين منطقه هنوز به زبان راجی حرف ‌مي‌زنند.

 جمعيت دهستان جاسب 1512 نفر با 554 خانورا

^{از مضافات قم . صاحب مرآت البلدان آرد: ولايتي است در نهايت برودت و از ييلاقهاي بسيار سرد و در اين زمان از مضافات قم که حکومت آن جزو حکومت اين شهر ميباشد و در ميان درّه واقع شده چهار طرف آن کوهسار است . جنوب اين ولايت دليجان و نراق و شمال آن قريه کرمجگان از دهات قم ، مشرق آن محدود به کوهسار اردهال ومغرب آن منتهي به جبال راونج ميشود. عرض دره اي که جاسب در آن واقع است نيم فرسخ و طول يک فرسخ و نيم است . گويند جاسب از بناهاي يکي از امراي عسکريه هماي دختر بهمن بن اسفنديار مشهور به نيمور ميباشد. و اين امير در نراق و دليجان و دهات پشتکدار حکومت داشته ودر آن حدود بناي محکم گذاشته که از جمله سدي است که به رودخانه آبار قم بسته و نهري براي زراعت نيمور جاري ساخته و اين سد پنج ذرع عرض و شصت ذرع طول و چهارده ذرع ارتفاع دارد. سنگهاي مربع سفيد که هريک ده گره مضروبي ميباشد يک اندازه تراشيده و با ساروج بکار برده و سدّ چنان مستحکم است که در اين مدت متمادي يکي از سنگهاي مزبور نيفتاده است .... و نيز آتشکده اي در دو فرسخي نيمور در آتش کوه بنا کرده که پايه هاي آن برقرار است . هواي خوب دارد و ده خانوار بختياري در آنجا سکونت دارند. هواي جاسب بدرجه اي سرد است که از اول آذر تا نوروز از بسياري برف راه مسدود ميشود. آب دهات جاسب از کوهسار است که داخل دره وسط کوه شده و هر ده به اندازه کفاف از آن استفاده کرده بقيه به رود آبار ميريزد بعلاوه هر ده دو يا سه قنات دارد.اهالي آنجا بيشتر سادات صحيح النسب و بروايتي هفت تن از سيصد و سيزده تن ياران امام زمان اهل قراء سبعه جاسب ميباشند.جاسبنامي است كه در تمام ايران نامي بي مانند مي باشد و در هيچ فرهنگي ديده نشده است . در لغت نامه ي دهخداوفرهنگ معين فقط مشخصات جغرافيايي آن آمده است. در تاريخ قم تاليف حسن بن محمّد حسن قمي در موارد بسياري اين نام به صورت جاست ضبط گرديده است.سند ديگري كه ثابت مي كند اين دهستان يا منطقه در قديم جاست بوه نام يكي از فقهاي بزرگ موسوم به علي جاستي است.در فرهنگهاي برهان قاطع،آنندراج،دكتر و دهخدا درباره ي معناي جاست آمده است كه جاست جايي را گويند كه انگور را در آن لگد زنند تا شيره ي آن بر آيد همچنين جاي فشردن انگور باشد ونيز جاي فشردن انگور .كه به نظرمي رسد در گذشته در آن منطقه رزيا تاك يا مو انگور فراوان بوده است وبه خاطرتهيه شيره ي انگور به آن منطقه جاست مي گفتند.متاسفانه در كتب قديمي المسالك و الممالك در مورد جغرافياي تاريخي اين منطقه مطلبي وجود ندارد. مگر آنچه كه در كتب قديمي تاريخ قم در صفحات 138،133،120،119،58،57،آمده است.در همين كتاب جاست به عنوان يك رستاق ثبت شده است.در دوران قاجاريه تعداد زيادي سفر نامه و كتب جغرافياي تاريخي نگاشته شده كه از جمله آنها،مرآت البلدان ومطلع الشمس نوشته ي محمد حسن خان اعتماد السلطنه و گنج دانش تاليف محمد تقي خان حكيم است كه در اين دو اثر اشاراتي به جاسب شده است}دركتاب تاريخ قم كل خراج يا ماليات رستاق جاسب،چهل وسه هزار و هفتصدوشصت و دو درهم ضبط شده است.اما در خصوص تسميه ي جاسب،بايد اذعان داشت همان طوري كه در بالا آمد اين نام در تمام ايران بي سابقه است و در هيچ فرهنگي معني نشده است.و اين مطلب كه نويسنده ي كتاب گنج دانش و ساير نويسندكان در خصوص وجه تسميه ي اين منطقه نوشته اند به دلا يل ذيل نمي تواند صحت داشته باشد. زيرا در كتاب تاريخ قم كه در سال 378هجري قمري نوشته شده در چندين مورد جاست ضبط شده و در كتاب انساب نيز نام فقيه معروف علي جاستي مضبوط است. در اين مورد  دركتاب تاريخ و جغراياي قم امده است:« ... در اين صورت از روي حتم و اعتقاد نمي تواتن گفت كه جاسب در اصل جاي اسب بوده و ضحاك هم اسبان خود را در اينجا بسته است ضحاك از ملوك عجم است ووجاي اسب هم از لغات فارسي است و عجمي است اما تلفيق كلمات و تركيب عبارات آن زمان به كلي مغاير اصلوب كلمات اين زمان است كه به زبان فارسي گويا مرده و به واسطه قبول دين عرب آن سبك صحيح فارسي زباني از ميان رفته است و هر كسي تتبع داشته باشد مي داند كه تلفيق جاي اسب و جاسب موافق سبك فارسي زبانان اين زمان نيست و پيشينيان به طرز ديگر سخن مي سروده اند» در كتاب قم جاسب اينگونه توصيف مي شود :«... هفت قريه دارد در ميان يك دره كوه واقع است  و اطراف آنجا را چنان كوه احاطه دارد كه گويا حصاري بر انجا كشيده اند اب آنجا از كوهسار است و قنات هم دارد حاصل كشت و كار آنها جو و گندم است سيفي آنها ماش ،نخود، عدس، لوبيا ، هندوانه و خربزه است هواي آنجا در غايت خنكي و سردي است» نويسنده كتاب گنجينه آثار قم موقعيت جغرافيايي جاسب را اين چنين نگاشته است اين سرزمين در جلگه اي محدود و محصور به كوههاي چهار جانبه و به شكل مخروطي دنباله دار يا قيفي است كه لووله پائين آن به جانب جنوب قرا رگرفته است و  بيجگان در مدخل جلگه در راس مثلث و زر و كروگان در منتا اليه آن هر يك ز

رودخانه ازنا

^{رودخانه معروف  اين منطقه رودخانه ازنا است كه از ارتفاعات دهستان جاسب سرچشمه می گيرد. اين رودخانه فصلی بوده و فقط در اسفند و فروردين و در نهايت تا خرداد ماه دارای آب است. رودخانه ازنا از سمت خاور به باختر در جريان است و در باختر دليجان به رودخاه قم رود می پيوندد. از آب اين رودخانه در مسير روستاهای دهستان جاسب با توجه به اين كه در قسمت سرچشمه آن آب بيش تری موجود است و در مصارف كشاورزی استفاده مي شود. عبور اين رودخانه از مسير روستاهای بيجگان و سقونقان، واران، كروگان و هرازجان و نيز به علت كوهستانی بودن مناطق فوق آب و هوای با طراوتی را در فصل تابستان برای ساكنان اين روستاها ايجاد می نمايد.}
 

كوههاي جاسب:

سر تخت :اين كوه با ارتفاع 2446متر در بخش مركزي دهستان جاسب واقع شده است.جهت كوه جنوبي شمالي بوده و مختصات جغرافيايي  آن بطول 50درجه و 50دقيقه و عرض آن 34درجه و7دقيقه مي با شد.

سرخان:اين كوه با ارتفاع 2521متر در بخش مركزي دهستان جاسب واقع شده است.  جهت كوه جنوب غربي  شمال شرقي بوده و مختصات جغرا فيا يي آن بطول 50 درجه و 50 دقيقه  و عرض 34درجه و5دقيقه مي باشد.

سلالت: با ارتفاع 2939 متر در دهستان جاسب  واقع شده است.  و جهت كوه شمال جنوبي بوده و مختصات جغرافيا يي آن به طول 50 درجه و 52 دقيقه و عرض 34درجه و6دقيقه مي باشد.

سياه: اين كوه با ارتفاع 2434 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده  و مختصات جغرافيا يي آن بطول 50 درجه و 51 دقيقه و عرض 34درجه و9دقيقه مي باشد.

سياه هند: اين كوه با ارتفاع2486 متر در دهستان جاسب  واقع شده است.جهت كوه شمال شرقي جنوب غربي بوده ومختصات جغرافيا يي آن بطول 50درجه  و 46 دقيقه و عرض 34درجه و5دقيقه مي باشد.

اوراز: : با ارتفاع2622 متر در دهستان جاسب  واقع شده است. جهت كوه جنوبي شمالي و مختصات جغرافيا يي آن بطول50 درجه و 49 دقيقه و عرض 34درجه و10دقيقه مي باشد.

برز: : اين كوه با ارتفاع2413 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه جنوبي شمالي بوده ومختصات جغرافيا يي آن باشد.بطول50درجه و50 دقيقه و عرض34درجه و6دقيقه مي باشد.

برزه: اين كوه با ارتفاع2795متر متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه جنوبي شمالي بوده ومختصات جغرافيا يي آن بطول 50درجه و53دقيقه وعرض 34درجه و10دقيقه مي باشد.

بنخواب: اين كوه با ارتفاع2681متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه جنوبي شمالي بوده ومختصات جغرافيا يي آن بطول 50درجه و 48دقيقه و عرض 34درجه و7دقيقه مي باشد.

پايين قلعه: اين كوه با ارتفاع2413 متر در دهستان جاسب واقع شده است.جهت كوه جنوب شرقي شمال غربي بوده ومختصات جغرافيا يي آن باشد.بطول50درجه و50 دقيقه و عرض34درجه و6دقيقه مي باشد.

تخت سرحوض: : اين كوه با ارتفاع3142 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده  و مختصات جغرافيا يي آن بطول 50 درجه و 49دقيقه و عرض 34درجه و13دقيقه مي باشد.

كمر ميان: : اين كوه با ارتفاع2625متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده  و مختصات جغرافيا يي آن بطول50درجه و 52 دقيقه و عرض 34 درجه و9دقيقه مي باشد .

گدار: اين كوه با ارتفاع 2446متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمالي جنوبي بوده  و مختصات جغرافيا يي آن بطول50درجه و 51 دقيقه و عرض 34درجه  و 8دقيقه  مي باشد.

گرگو: اين كوه با ارتفاع2845 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال شرقي جنوب غربي بوده  و مختصات جغرافيا يي آن بطول50درجه و 52 دقيقه و عرض 34درجه و 11دقيقه  مي باشد.

گلو قياسه: اين كوه با ارتفاع 2625 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده و مختصات جغرافيا يي آن بطول50درجه و 52 دقيقه و عرض 34 درجه و8دقيقه مي باشد.

لاشدر: اين كوه با ارتفاع2494 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده و مختصات جغرافيا يي آن بطول50 درجه و49 دقيقه  و عرض 34 درجه و 5دقيقه ميباشد.

مصلا: اين كوه با ارتفاع2468 متر در دهستان جاسب واقع شده است. جهت كوه شمال جنوبي بوده و مختصات جغرافيا يي آن بطول50 درجه و50دقيقه و عرض 34 درجه و10دقيقه مي باشد.

ولجيا: اين كوه با ارتفاع3144 متر در دهستان جاسب واقع شده است.جهت كوه شمال غربي جنوب شرقي بوده و مختصات جغرافيا يي آن بطول50درجه و 54 دقيقه و عرض 34درجه و 8دقيقه مي باشد.

اويه هاي از مثلث را  تشكيل مي دهند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: